惟睿作圣，惟圣登皇。精感耀魄，时膺会昌。兰芷满汀洲，游丝横路。罗袜尘生步，迎顾。整鬟颦黛，脉脉两情难语。细风吹柳絮，人南渡。回首旧游，山无重数。花底深朱户，何处？半黄梅子，向晚一帘疏雨。断魂分付与，春将去。江干多是钓人居，柳陌菱塘一带疏。好是日斜风定后，半江红树卖鲈鱼。远看山有色，近听水无声。春去花还在，人来鸟不惊。日本人之称我中国也，一则曰老大帝国，再则曰老大帝国。是语也，盖袭译欧西人之言也。呜唿！我中国其果老大矣乎？梁启超曰：恶！是何言！是何言！吾心目中有一少年中国在！欲言国之老少，请先言人之老少。老年人常思既往，少年人常思将来。惟思既往也，故生留恋心；惟思将来也，故生希望心。惟留恋也，故保守；惟希望也，故进取。惟保守也，故永旧；惟进取也，故日新。惟思既往也，事事皆其所已经者，故惟知照例；惟思将来也，事事皆其所未经者，故常敢破格。老年人常多忧虑，少年人常好行乐。惟多忧也，故灰心；惟行乐也，故盛气。惟灰心也，故怯懦；惟盛气也，故豪壮。惟怯懦也，故苟且；惟豪壮也，故冒险。惟苟且也，故能灭世界；惟冒险也，故能造世界。老年人常厌事，少年人常喜事。惟厌事也，故常觉一切事无可为者；惟好事也，故常觉一切事无不可为者。老年人如夕照，少年人如朝阳；老年人如瘠牛，少年人如乳虎。老年人如僧，少年人如侠。老年人如字典，少年人如戏文。老年人如鸦片烟，少年人如泼兰地酒。老年人如别行星之陨石，少年人如大洋海之珊瑚岛。老年人如埃及沙漠之金字塔，少年人如西比利亚之铁路；老年人如秋后之柳，少年人如春前之草。老年人如死海之潴为泽，少年人如长江之初发源。此老年与少年性格不同之大略也。任公曰：人固有之，国亦宜然。梁启超曰：伤哉，老大也！浔阳江头琵琶妇，当明月绕船，枫叶瑟瑟，衾寒于铁，似梦非梦之时，追想洛阳尘中春花秋月之佳趣。西宫南内，白发宫娥，一灯如穗，三五对坐，谈开元、天宝间遗事，谱《霓裳羽衣曲》。青门种瓜人，左对孺人，顾弄孺子，忆侯门似海珠履杂沓之盛事。拿破仑之流于厄蔑，阿剌飞之幽于锡兰，与三两监守吏，或过访之好事者，道当年短刀匹马驰骋中原，席卷欧洲，血战海楼，一声叱咤，万国震恐之丰功伟烈，初而拍案，继而抚髀，终而揽镜。呜唿，面皴齿尽，白发盈把，颓然老矣！若是者，舍幽郁之外无心事，舍悲惨之外无天地，舍颓唐之外无日月，舍叹息之外无音声，舍待死之外无事业。美人豪杰且然，而况寻常碌碌者耶？生平亲友，皆在墟墓；起居饮食，待命于人。今日且过，遑知他日？今年且过，遑恤明年？普天下灰心短气之事，未有甚于老大者。于此人也，而欲望以拏云之手段，回天之事功，挟山超海之意气，能乎不能？呜唿！我中国其果老大矣乎？立乎今日以指畴昔，唐虞三代，若何之郅治；秦皇汉武，若何之雄杰；汉唐来之文学，若何之隆盛；康干间之武功，若何之烜赫。历史家所铺叙，词章家所讴歌，何一非我国民少年时代良辰美景、赏心乐事之陈迹哉！而今颓然老矣！昨日割五城，明日割十城，处处雀鼠尽，夜夜鸡犬惊。十八省之土地财产，已为人怀中之肉；四百兆之父兄子弟，已为人注籍之奴，岂所谓“老大嫁作商人妇”者耶？呜唿！凭君莫话当年事，憔悴韶光不忍看！楚囚相对，岌岌顾影，人命危浅，朝不虑夕。国为待死之国，一国之民为待死之民。万事付之奈何，一切凭人作弄，亦何足怪！任公曰：我中国其果老大矣乎？是今日全地球之一大问题也。如其老大也，则是中国为过去之国，即地球上昔本有此国，而今渐澌灭，他日之命运殆将尽也。如其非老大也，则是中国为未来之国，即地球上昔未现此国，而今渐发达，他日之前程且方长也。欲断今日之中国为老大耶？为少年耶？则不可不先明“国”字之意义。夫国也者，何物也？有土地，有人民，以居于其土地之人民，而治其所居之土地之事，自制法律而自守之；有主权，有服从，人人皆主权者，人人皆服从者。夫如是，斯谓之完全成立之国，地球上之有完全成立之国也，自百年以来也。完全成立者，壮年之事也。未能完全成立而渐进于完全成立者，少年之事也。故吾得一言以断之曰：欧洲列邦在今日为壮年国，而我中国在今日为少年国。夫古昔之中国者，虽有国之名，而未成国之形也。或为家族之国，或为酋长之国，或为诸侯封建之国，或为一王专制之国。虽种类不一，要之，其于国家之体质也，有其一部而缺其一部。正如婴儿自胚胎以迄成童，其身体之一二官支，先行长成，此外则全体虽粗具，然未能得其用也。故唐虞以前为胚胎时代，殷周之际为乳哺时代，由孔子而来至于今为童子时代。逐渐发达，而今乃始将入成童以上少年之界焉。其长成所以若是之迟者，则历代之民贼有窒其生机者也。譬犹童年多病，转类老态，或且疑其死期之将至焉，而不知皆由未完成未成立也。非过去之谓，而未来之谓也。且我中国畴昔，岂尝有国家哉？不过有朝廷耳！我黄帝子孙，聚族而居，立于此地球之上者既数千年，而问其国之为何名，则无有也。夫所谓唐、虞、夏、商、周、秦、汉、魏、晋、宋、齐、梁、陈、隋、唐、宋、元、明、清者，则皆朝名耳。朝也者，一家之私产也。国也者，人民之公产也。朝有朝之老少，国有国之老少。朝与国既异物，则不能以朝之老少而指为国之老少明矣。文、武、成、康，周朝之少年时代也。幽、厉、桓、赧，则其老年时代也。高、文、景、武，汉朝之少年时代也。元、平、桓、灵，则其老年时代也。自余历朝，莫不有之。凡此者谓为一朝廷之老也则可，谓为一国之老也则不可。一朝廷之老旦死，犹一人之老且死也，于吾所谓中国者何与焉。然则，吾中国者，前此尚未出现于世界，而今乃始萌芽云尔。天地大矣，前途辽矣。美哉我少年中国乎！玛志尼者，意大利三杰之魁也。以国事被罪，逃窜异邦。乃创立一会，名曰“少年意大利”。举国志士，云涌雾集以应之。卒乃光复旧物，使意大利为欧洲之一雄邦。夫意大利者，欧洲之第一老大国也。自罗马亡后，土地隶于教皇，政权归于奥国，殆所谓老而濒于死者矣。而得一玛志尼，且能举全国而少年之，况我中国之实为少年时代者耶！堂堂四百余州之国土，凛凛四百余兆之国民，岂遂无一玛志尼其人者！龚自珍氏之集有诗一章，题曰《能令公少年行》。吾尝爱读之，而有味乎其用意之所存。我国民而自谓其国之老大也，斯果老大矣；我国民而自知其国之少年也，斯乃少年矣。西谚有之曰：“有三岁之翁，有百岁之童。”然则，国之老少，又无定形，而实随国民之心力以为消长者也。吾见乎玛志尼之能令国少年也，吾又见乎我国之官吏士民能令国老大也。吾为此惧！夫以如此壮丽浓郁翩翩绝世之少年中国，而使欧西日本人谓我为老大者，何也？则以握国权者皆老朽之人也。非哦几十年八股，非写几十年白折，非当几十年差，非捱几十年俸，非递几十年手本，非唱几十年喏，非磕几十年头，非请几十年安，则必不能得一官、进一职。其内任卿贰以上，外任监司以上者，百人之中，其五官不备者，殆九十六七人也。非眼盲则耳聋，非手颤则足跛，否则半身不遂也。彼其一身饮食步履视听言语，尚且不能自了，须三四人左右扶之捉之，乃能度日，于此而乃欲责之以国事，是何异立无数木偶而使治天下也！且彼辈者，自其少壮之时既已不知亚细亚、欧罗巴为何处地方，汉祖唐宗是那朝皇帝，犹嫌其顽钝腐败之未臻其极，又必搓磨之，陶冶之，待其脑髓已涸，血管已塞，气息奄奄，与鬼为邻之时，然后将我二万里山河，四万万人命，一举而界于其手。呜唿！老大帝国，诚哉其老大也！而彼辈者，积其数十年之八股、白折、当差、捱俸、手本、唱喏、磕头、请安，千辛万苦，千苦万辛，乃始得此红顶花翎之服色，中堂大人之名号，乃出其全副精神，竭其毕生力量，以保持之。如彼乞儿拾金一锭，虽轰雷盘旋其顶上，而两手犹紧抱其荷包，他事非所顾也，非所知也，非所闻也。于此而告之以亡国也，瓜分也，彼乌从而听之，乌从而信之！即使果亡矣，果分矣，而吾今年七十矣，八十矣，但求其一两年内，洋人不来，强盗不起，我已快活过了一世矣！若不得已，则割三头两省之土地奉申贺敬，以换我几个衙门；卖三几百万之人民作仆为奴，以赎我一条老命，有何不可？有何难办？呜唿！今之所谓老后、老臣、老将、老吏者，其修身齐家治国平天下之手段，皆具于是矣。西风一夜催人老，凋尽朱颜白尽头。使走无常当医生，携催命符以祝寿，嗟乎痛哉！以此为国，是安得不老且死，且吾恐其未及岁而殇也。任公曰：造成今日之老大中国者，则中国老朽之冤业也。制出将来之少年中国者，则中国少年之责任也。彼老朽者何足道，彼与此世界作别之日不远矣，而我少年乃新来而与世界为缘。如僦屋者然，彼明日将迁居他方，而我今日始入此室处。将迁居者，不爱护其窗栊，不洁治其庭庑，俗人恒情，亦何足怪！若我少年者，前程浩浩，后顾茫茫。中国而为牛为马为奴为隶，则烹脔鞭棰之惨酷，惟我少年当之。中国如称霸宇内，主盟地球，则指挥顾盼之尊荣，惟我少年享之。于彼气息奄奄与鬼为邻者何与焉？彼而漠然置之，犹可言也。我而漠然置之，不可言也。使举国之少年而果为少年也，则吾中国为未来之国，其进步未可量也。使举国之少年而亦为老大也，则吾中国为过去之国，其澌亡可翘足而待也。故今日之责任，不在他人，而全在我少年。少年智则国智，少年富则国富；少年强则国强，少年独立则国独立；少年自由则国自由；少年进步则国进步；少年胜于欧洲，则国胜于欧洲；少年雄于地球，则国雄于地球。红日初升，其道大光。河出伏流，一泻汪洋。潜龙腾渊，鳞爪飞扬。乳虎啸谷，百兽震惶。鹰隼试翼，风尘翕张。奇花初胎，矞矞皇皇。干将发硎，有作其芒。天戴其苍，地履其黄。纵有千古，横有八荒。前途似海，来日方长。美哉我少年中国，与天不老！壮哉我中国少年，与国无疆！“三十功名尘与土，八千里路云和月。莫等闲，白了少年头，空悲切。”此岳武穆《满江红》词句也，作者自六岁时即口受记忆，至今喜诵之不衰。自今以往，弃“哀时客”之名，更自名曰“少年中国之少年”。暮雨初收，长川静、征帆夜落。临岛屿、蓼烟疏淡，苇风萧索。几许渔人飞短艇，尽载灯火归村落。遣行客、当此念回程，伤漂泊。桐江好，烟漠漠。波似染，山如削。绕严陵滩畔，鹭飞鱼跃。游宦区区成底事，平生况有云泉约。归去来、一曲仲宣吟，从军乐。既迫王公屡请，方乃俯遂群心。有限无由展敬，

wei rui zuo sheng .wei sheng deng huang .jing gan yao po .shi ying hui chang .lan zhi man ting zhou .you si heng lu .luo wa chen sheng bu .ying gu .zheng huan pin dai .mai mai liang qing nan yu .xi feng chui liu xu .ren nan du .hui shou jiu you .shan wu zhong shu .hua di shen zhu hu .he chu .ban huang mei zi .xiang wan yi lian shu yu .duan hun fen fu yu .chun jiang qu .jiang gan duo shi diao ren ju .liu mo ling tang yi dai shu .hao shi ri xie feng ding hou .ban jiang hong shu mai lu yu .yuan kan shan you se .jin ting shui wu sheng .chun qu hua huan zai .ren lai niao bu jing .ri ben ren zhi cheng wo zhong guo ye .yi ze yue lao da di guo .zai ze yue lao da di guo .shi yu ye .gai xi yi ou xi ren zhi yan ye .wu hu .wo zhong guo qi guo lao da yi hu .liang qi chao yue .e .shi he yan .shi he yan .wu xin mu zhong you yi shao nian zhong guo zai .yu yan guo zhi lao shao .qing xian yan ren zhi lao shao .lao nian ren chang si ji wang .shao nian ren chang si jiang lai .wei si ji wang ye .gu sheng liu lian xin .wei si jiang lai ye .gu sheng xi wang xin .wei liu lian ye .gu bao shou .wei xi wang ye .gu jin qu .wei bao shou ye .gu yong jiu .wei jin qu ye .gu ri xin .wei si ji wang ye .shi shi jie qi suo yi jing zhe .gu wei zhi zhao li .wei si jiang lai ye .shi shi jie qi suo wei jing zhe .gu chang gan po ge .lao nian ren chang duo you lv .shao nian ren chang hao xing le .wei duo you ye .gu hui xin .wei xing le ye .gu sheng qi .wei hui xin ye .gu qie nuo .wei sheng qi ye .gu hao zhuang .wei qie nuo ye .gu gou qie .wei hao zhuang ye .gu mao xian .wei gou qie ye .gu neng mie shi jie .wei mao xian ye .gu neng zao shi jie .lao nian ren chang yan shi .shao nian ren chang xi shi .wei yan shi ye .gu chang jue yi qie shi wu ke wei zhe .wei hao shi ye .gu chang jue yi qie shi wu bu ke wei zhe .lao nian ren ru xi zhao .shao nian ren ru chao yang .lao nian ren ru ji niu .shao nian ren ru ru hu .lao nian ren ru seng .shao nian ren ru xia .lao nian ren ru zi dian .shao nian ren ru xi wen .lao nian ren ru ya pian yan .shao nian ren ru po lan di jiu .lao nian ren ru bie xing xing zhi yun shi .shao nian ren ru da yang hai zhi shan hu dao .lao nian ren ru ai ji sha mo zhi jin zi ta .shao nian ren ru xi bi li ya zhi tie lu .lao nian ren ru qiu hou zhi liu .shao nian ren ru chun qian zhi cao .lao nian ren ru si hai zhi zhu wei ze .shao nian ren ru chang jiang zhi chu fa yuan .ci lao nian yu shao nian xing ge bu tong zhi da lue ye .ren gong yue .ren gu you zhi .guo yi yi ran .liang qi chao yue .shang zai .lao da ye .xun yang jiang tou pi pa fu .dang ming yue rao chuan .feng ye se se .qin han yu tie .si meng fei meng zhi shi .zhui xiang luo yang chen zhong chun hua qiu yue zhi jia qu .xi gong nan nei .bai fa gong e .yi deng ru sui .san wu dui zuo .tan kai yuan .tian bao jian yi shi .pu .ni shang yu yi qu ..qing men zhong gua ren .zuo dui ru ren .gu nong ru zi .yi hou men si hai zhu lv za da zhi sheng shi .na po lun zhi liu yu e mie .a la fei zhi you yu xi lan .yu san liang jian shou li .huo guo fang zhi hao shi zhe .dao dang nian duan dao pi ma chi cheng zhong yuan .xi juan ou zhou .xue zhan hai lou .yi sheng chi zha .wan guo zhen kong zhi feng gong wei lie .chu er pai an .ji er fu bi .zhong er lan jing .wu hu .mian cun chi jin .bai fa ying ba .tui ran lao yi .ruo shi zhe .she you yu zhi wai wu xin shi .she bei can zhi wai wu tian di .she tui tang zhi wai wu ri yue .she tan xi zhi wai wu yin sheng .she dai si zhi wai wu shi ye .mei ren hao jie qie ran .er kuang xun chang lu lu zhe ye .sheng ping qin you .jie zai xu mu .qi ju yin shi .dai ming yu ren .jin ri qie guo .huang zhi ta ri .jin nian qie guo .huang xu ming nian .pu tian xia hui xin duan qi zhi shi .wei you shen yu lao da zhe .yu ci ren ye .er yu wang yi na yun zhi shou duan .hui tian zhi shi gong .xie shan chao hai zhi yi qi .neng hu bu neng .wu hu .wo zhong guo qi guo lao da yi hu .li hu jin ri yi zhi chou xi .tang yu san dai .ruo he zhi zhi zhi .qin huang han wu .ruo he zhi xiong jie .han tang lai zhi wen xue .ruo he zhi long sheng .kang gan jian zhi wu gong .ruo he zhi xuan he .li shi jia suo pu xu .ci zhang jia suo ou ge .he yi fei wo guo min shao nian shi dai liang chen mei jing .shang xin le shi zhi chen ji zai .er jin tui ran lao yi .zuo ri ge wu cheng .ming ri ge shi cheng .chu chu que shu jin .ye ye ji quan jing .shi ba sheng zhi tu di cai chan .yi wei ren huai zhong zhi rou .si bai zhao zhi fu xiong zi di .yi wei ren zhu ji zhi nu .qi suo wei .lao da jia zuo shang ren fu .zhe ye .wu hu .ping jun mo hua dang nian shi .qiao cui shao guang bu ren kan .chu qiu xiang dui .ji ji gu ying .ren ming wei qian .chao bu lv xi .guo wei dai si zhi guo .yi guo zhi min wei dai si zhi min .wan shi fu zhi nai he .yi qie ping ren zuo nong .yi he zu guai .ren gong yue .wo zhong guo qi guo lao da yi hu .shi jin ri quan di qiu zhi yi da wen ti ye .ru qi lao da ye .ze shi zhong guo wei guo qu zhi guo .ji di qiu shang xi ben you ci guo .er jin jian si mie .ta ri zhi ming yun dai jiang jin ye .ru qi fei lao da ye .ze shi zhong guo wei wei lai zhi guo .ji di qiu shang xi wei xian ci guo .er jin jian fa da .ta ri zhi qian cheng qie fang chang ye .yu duan jin ri zhi zhong guo wei lao da ye .wei shao nian ye .ze bu ke bu xian ming .guo .zi zhi yi yi .fu guo ye zhe .he wu ye .you tu di .you ren min .yi ju yu qi tu di zhi ren min .er zhi qi suo ju zhi tu di zhi shi .zi zhi fa lv er zi shou zhi .you zhu quan .you fu cong .ren ren jie zhu quan zhe .ren ren jie fu cong zhe .fu ru shi .si wei zhi wan quan cheng li zhi guo .di qiu shang zhi you wan quan cheng li zhi guo ye .zi bai nian yi lai ye .wan quan cheng li zhe .zhuang nian zhi shi ye .wei neng wan quan cheng li er jian jin yu wan quan cheng li zhe .shao nian zhi shi ye .gu wu de yi yan yi duan zhi yue .ou zhou lie bang zai jin ri wei zhuang nian guo .er wo zhong guo zai jin ri wei shao nian guo .fu gu xi zhi zhong guo zhe .sui you guo zhi ming .er wei cheng guo zhi xing ye .huo wei jia zu zhi guo .huo wei qiu chang zhi guo .huo wei zhu hou feng jian zhi guo .huo wei yi wang zhuan zhi zhi guo .sui zhong lei bu yi .yao zhi .qi yu guo jia zhi ti zhi ye .you qi yi bu er que qi yi bu .zheng ru ying er zi pei tai yi qi cheng tong .qi shen ti zhi yi er guan zhi .xian xing chang cheng .ci wai ze quan ti sui cu ju .ran wei neng de qi yong ye .gu tang yu yi qian wei pei tai shi dai .yin zhou zhi ji wei ru bu shi dai .you kong zi er lai zhi yu jin wei tong zi shi dai .zhu jian fa da .er jin nai shi jiang ru cheng tong yi shang shao nian zhi jie yan .qi chang cheng suo yi ruo shi zhi chi zhe .ze li dai zhi min zei you zhi qi sheng ji zhe ye .pi you tong nian duo bing .zhuan lei lao tai .huo qie yi qi si qi zhi jiang zhi yan .er bu zhi jie you wei wan cheng wei cheng li ye .fei guo qu zhi wei .er wei lai zhi wei ye .qie wo zhong guo chou xi .qi chang you guo jia zai .bu guo you chao ting er .wo huang di zi sun .ju zu er ju .li yu ci di qiu zhi shang zhe ji shu qian nian .er wen qi guo zhi wei he ming .ze wu you ye .fu suo wei tang .yu .xia .shang .zhou .qin .han .wei .jin .song .qi .liang .chen .sui .tang .song .yuan .ming .qing zhe .ze jie chao ming er .chao ye zhe .yi jia zhi si chan ye .guo ye zhe .ren min zhi gong chan ye .chao you chao zhi lao shao .guo you guo zhi lao shao .chao yu guo ji yi wu .ze bu neng yi chao zhi lao shao er zhi wei guo zhi lao shao ming yi .wen .wu .cheng .kang .zhou chao zhi shao nian shi dai ye .you .li .huan .nan .ze qi lao nian shi dai ye .gao .wen .jing .wu .han chao zhi shao nian shi dai ye .yuan .ping .huan .ling .ze qi lao nian shi dai ye .zi yu li chao .mo bu you zhi .fan ci zhe wei wei yi chao ting zhi lao ye ze ke .wei wei yi guo zhi lao ye ze bu ke .yi chao ting zhi lao dan si .you yi ren zhi lao qie si ye .yu wu suo wei zhong guo zhe he yu yan .ran ze .wu zhong guo zhe .qian ci shang wei chu xian yu shi jie .er jin nai shi meng ya yun er .tian di da yi .qian tu liao yi .mei zai wo shao nian zhong guo hu .ma zhi ni zhe .yi da li san jie zhi kui ye .yi guo shi bei zui .tao cuan yi bang .nai chuang li yi hui .ming yue .shao nian yi da li ..ju guo zhi shi .yun yong wu ji yi ying zhi .zu nai guang fu jiu wu .shi yi da li wei ou zhou zhi yi xiong bang .fu yi da li zhe .ou zhou zhi di yi lao da guo ye .zi luo ma wang hou .tu di li yu jiao huang .zheng quan gui yu ao guo .dai suo wei lao er bin yu si zhe yi .er de yi ma zhi ni .qie neng ju quan guo er shao nian zhi .kuang wo zhong guo zhi shi wei shao nian shi dai zhe ye .tang tang si bai yu zhou zhi guo tu .lin lin si bai yu zhao zhi guo min .qi sui wu yi ma zhi ni qi ren zhe .gong zi zhen shi zhi ji you shi yi zhang .ti yue .neng ling gong shao nian xing ..wu chang ai du zhi .er you wei hu qi yong yi zhi suo cun .wo guo min er zi wei qi guo zhi lao da ye .si guo lao da yi .wo guo min er zi zhi qi guo zhi shao nian ye .si nai shao nian yi .xi yan you zhi yue ..you san sui zhi weng .you bai sui zhi tong ..ran ze .guo zhi lao shao .you wu ding xing .er shi sui guo min zhi xin li yi wei xiao chang zhe ye .wu jian hu ma zhi ni zhi neng ling guo shao nian ye .wu you jian hu wo guo zhi guan li shi min neng ling guo lao da ye .wu wei ci ju .fu yi ru ci zhuang li nong yu pian pian jue shi zhi shao nian zhong guo .er shi ou xi ri ben ren wei wo wei lao da zhe .he ye .ze yi wo guo quan zhe jie lao xiu zhi ren ye .fei o ji shi nian ba gu .fei xie ji shi nian bai zhe .fei dang ji shi nian cha .fei ai ji shi nian feng .fei di ji shi nian shou ben .fei chang ji shi nian nuo .fei ke ji shi nian tou .fei qing ji shi nian an .ze bi bu neng de yi guan .jin yi zhi .qi nei ren qing er yi shang .wai ren jian si yi shang zhe .bai ren zhi zhong .qi wu guan bu bei zhe .dai jiu shi liu qi ren ye .fei yan mang ze er long .fei shou chan ze zu bo .fou ze ban shen bu sui ye .bi qi yi shen yin shi bu lv shi ting yan yu .shang qie bu neng zi liao .xu san si ren zuo you fu zhi zhuo zhi .nai neng du ri .yu ci er nai yu ze zhi yi guo shi .shi he yi li wu shu mu ou er shi zhi tian xia ye .qie bi bei zhe .zi qi shao zhuang zhi shi ji yi bu zhi ya xi ya .ou luo ba wei he chu di fang .han zu tang zong shi na chao huang di .you xian qi wan dun fu bai zhi wei zhen qi ji .you bi cuo mo zhi .tao ye zhi .dai qi nao sui yi he .xue guan yi sai .qi xi yan yan .yu gui wei lin zhi shi .ran hou jiang wo er wan li shan he .si wan wan ren ming .yi ju er jie yu qi shou .wu hu .lao da di guo .cheng zai qi lao da ye .er bi bei zhe .ji qi shu shi nian zhi ba gu .bai zhe .dang cha .ai feng .shou ben .chang nuo .ke tou .qing an .qian xin wan ku .qian ku wan xin .nai shi de ci hong ding hua ling zhi fu se .zhong tang da ren zhi ming hao .nai chu qi quan fu jing shen .jie qi bi sheng li liang .yi bao chi zhi .ru bi qi er shi jin yi ding .sui hong lei pan xuan qi ding shang .er liang shou you jin bao qi he bao .ta shi fei suo gu ye .fei suo zhi ye .fei suo wen ye .yu ci er gao zhi yi wang guo ye .gua fen ye .bi wu cong er ting zhi .wu cong er xin zhi .ji shi guo wang yi .guo fen yi .er wu jin nian qi shi yi .ba shi yi .dan qiu qi yi liang nian nei .yang ren bu lai .qiang dao bu qi .wo yi kuai huo guo liao yi shi yi .ruo bu de yi .ze ge san tou liang sheng zhi tu di feng shen he jing .yi huan wo ji ge ya men .mai san ji bai wan zhi ren min zuo pu wei nu .yi shu wo yi tiao lao ming .you he bu ke .you he nan ban .wu hu .jin zhi suo wei lao hou .lao chen .lao jiang .lao li zhe .qi xiu shen qi jia zhi guo ping tian xia zhi shou duan .jie ju yu shi yi .xi feng yi ye cui ren lao .diao jin zhu yan bai jin tou .shi zou wu chang dang yi sheng .xie cui ming fu yi zhu shou .jie hu tong zai .yi ci wei guo .shi an de bu lao qie si .qie wu kong qi wei ji sui er shang ye .ren gong yue .zao cheng jin ri zhi lao da zhong guo zhe .ze zhong guo lao xiu zhi yuan ye ye .zhi chu jiang lai zhi shao nian zhong guo zhe .ze zhong guo shao nian zhi ze ren ye .bi lao xiu zhe he zu dao .bi yu ci shi jie zuo bie zhi ri bu yuan yi .er wo shao nian nai xin lai er yu shi jie wei yuan .ru jiu wu zhe ran .bi ming ri jiang qian ju ta fang .er wo jin ri shi ru ci shi chu .jiang qian ju zhe .bu ai hu qi chuang long .bu jie zhi qi ting wu .su ren heng qing .yi he zu guai .ruo wo shao nian zhe .qian cheng hao hao .hou gu mang mang .zhong guo er wei niu wei ma wei nu wei li .ze peng luan bian chui zhi can ku .wei wo shao nian dang zhi .zhong guo ru cheng ba yu nei .zhu meng di qiu .ze zhi hui gu pan zhi zun rong .wei wo shao nian xiang zhi .yu bi qi xi yan yan yu gui wei lin zhe he yu yan .bi er mo ran zhi zhi .you ke yan ye .wo er mo ran zhi zhi .bu ke yan ye .shi ju guo zhi shao nian er guo wei shao nian ye .ze wu zhong guo wei wei lai zhi guo .qi jin bu wei ke liang ye .shi ju guo zhi shao nian er yi wei lao da ye .ze wu zhong guo wei guo qu zhi guo .qi si wang ke qiao zu er dai ye .gu jin ri zhi ze ren .bu zai ta ren .er quan zai wo shao nian .shao nian zhi ze guo zhi .shao nian fu ze guo fu .shao nian qiang ze guo qiang .shao nian du li ze guo du li .shao nian zi you ze guo zi you .shao nian jin bu ze guo jin bu .shao nian sheng yu ou zhou .ze guo sheng yu ou zhou .shao nian xiong yu di qiu .ze guo xiong yu di qiu .hong ri chu sheng .qi dao da guang .he chu fu liu .yi xie wang yang .qian long teng yuan .lin zhua fei yang .ru hu xiao gu .bai shou zhen huang .ying sun shi yi .feng chen xi zhang .qi hua chu tai .yu yu huang huang .gan jiang fa xing .you zuo qi mang .tian dai qi cang .di lv qi huang .zong you qian gu .heng you ba huang .qian tu si hai .lai ri fang chang .mei zai wo shao nian zhong guo .yu tian bu lao .zhuang zai wo zhong guo shao nian .yu guo wu jiang ..san shi gong ming chen yu tu .ba qian li lu yun he yue .mo deng xian .bai liao shao nian tou .kong bei qie ..ci yue wu mu .man jiang hong .ci ju ye .zuo zhe zi liu sui shi ji kou shou ji yi .zhi jin xi song zhi bu shuai .zi jin yi wang .qi .ai shi ke .zhi ming .geng zi ming yue .shao nian zhong guo zhi shao nian ..mu yu chu shou .chang chuan jing .zheng fan ye luo .lin dao yu .liao yan shu dan .wei feng xiao suo .ji xu yu ren fei duan ting .jin zai deng huo gui cun luo .qian xing ke .dang ci nian hui cheng .shang piao bo .tong jiang hao .yan mo mo .bo si ran .shan ru xiao .rao yan ling tan pan .lu fei yu yue .you huan qu qu cheng di shi .ping sheng kuang you yun quan yue .gui qu lai .yi qu zhong xuan yin .cong jun le .ji po wang gong lv qing .fang nai fu sui qun xin .you xian wu you zhan jing .

新近我久已不闻鸿雁的叫声，分飞的鸾凤对着镜中的孤影悲唤，生离死(si)(si)别的情人再也不能相见。啼泣的春天洒下淋沥的细雨，愁云笼罩的夜晚，月光淡淡，我独守着此时的庭院。离别的愁肠未曾倾诉已先寸断。就算还能登高望远，更如何忍受那芳草连绵伸向天边，飞落的梅花舞弄着暮色昏暗。
120.撰体协胁，鹿何膺之：撰，具有。协胁，胁骨骈生。膺：承受，一说通“应”。王逸《章句》：“言天撰十二神鹿，一身八足两头，独何膺受此形体乎？”据姜亮夫说，这两句是形容风神飞廉，像身体柔美的鹿，为何能吹起大风以响应云雨？细雨初停，天尚微阴。尽管在白昼，还是懒得开(kai)院门。
④《老子》：“道(dao)之出口，淡乎其(qi)无味。”欲送春天归去，可是整个人间没有春的归路。空挂着的秋千之外，芳草连着天空的远处。哪里刮来的风沙，昏暗笼罩着南浦。心如乱麻，说不清是怎样的痛苦，徒自忆念着流落海崖的人们，如同无着无落四处飘飞的柳絮。一阵乱鸦过后，斗转星移，时移事去，帝城中荒凉凄寂。再也看不见来时试灯的热闹繁丽。
（7）君侯：对尊贵者的敬称，尤指上级。毛遂：战国时赵国平原君食客。秦围邯郸，赵王使平原君求救于楚，毛遂请求随同前往，自荐说：“臣乃今日请处囊中耳。使遂早得处囊中，乃颖(ying)脱而出，非特其末见而已。”随从至楚，果然说服了楚王，使其同意发兵。平原君于是奉他为上客（见《史记·平原君虞卿列传》）。颖（yǐng）：指锥芒。颖脱而出，喻才士若获得机会，必(bi)能充分显示其才能。可惜呀！只可惜剑术欠佳，奇功伟绩终于未能完成。
郑武公：名掘突，郑桓公的儿子，郑国第二代君主。　　天久不雨，土地坚硬，牛拉着沉重的犁耙，喘着粗气一步一步地爬行着。牛蹄碰击着坚硬的土块，发出“趵趵”的声音。驾牛的农民还嫌牛走得太慢，不断地挥动着鞭子，发出“咤咤”的声音，驱使着，吆喝着。然而农民终年劳累，用血和汗水换来的珍珠般的果实，却尽进了官仓，自己一无所得。因为六十年来，战争不断，年年月月、日日餐餐，官兵们吃的粮食全由农民供给，并由农民驾驶的大车不停地运往前线。自从官军征伐藩镇的战争开始以来，朝廷就把农民连人带牛和车以及农具一并征用了。农民驱牛驾车千里迢迢地把粮食运到前线后，结果连牛也被官兵宰杀吃掉了，农民只收得两只牛角而返。但是战争还在没完没了地打下去，新的军输又在等待着他们。农民只得重铸犁锄，重做斤，重新开始一年的辛勤耕作，收获之后，运到官仓，终年辛勤劳动所获还交不够，甚至回来连房屋也被迫卖掉买粮纳税。但愿官军早日胜利，以报藩镇叛乱的仇恨，我们不要紧，累死了还有下一代，牛被杀了还有小牛犊，不会让官军的军粮缺少的。
⒀老鱼跳波：鱼随着乐声跳跃。源自《列子·汤问》：“瓠巴鼓琴而鸟舞鱼跃。”　　如果徐元庆的父亲确是犯了死罪，赵师韫杀他，那就并不违法，他的死也就不是被官吏错杀，而是因为犯法被杀。法律难道是可以仇视的吗？仇视皇帝的法律，又杀害执法的官吏，这是悖逆犯上的行为。应该把这种人抓起来处死，以此来严正国法，为什么反而要表彰他呢？
(26)其家半三军：他家里的佣人抵得过三军的一半。当时的兵制，诸侯大国三军，合三万七千五百人。一说郤家人占据了晋国三军中一半的职位。晋国有三军，三军主将与将佐，合称为“六卿”。转紧琴轴拨动琴弦试弹了几声；尚未成曲调那形态就非常有情。
4.“黄埃”句：顾况《长安道》：“长安道，人无衣，马无草。”亲友也大都零落，不知迁徙到哪里去了，那些年迈的老人都已去世(shi)。
瓦松：一种寄生在高大建筑物瓦檐处的植物，但“高不及尺，下才如寸”，没有什么用处。

　　纪昀评此诗说：“前半纯是比体。如此措辞，自无痕迹。”“比”，即“以彼物比此物”；而“以彼物比此物”，就很难不露痕迹。但这四句诗，却是不露“比”的痕迹的。
　　《唐诗癸签》说“刘长卿得骚人之旨，专主情景”。宋荦《漫堂说诗》说刘长卿五律“清辞妙句，令人一唱三叹”。此诗即是典例，全诗既“工于铸意”，又“巧不伤雅”（清人沈德潜语），借景抒情，情景交融，含蓄蕴藉，回味不尽。
　　第一叠将出水芙蓉的美艳与抒情对象巧妙地结合起来，生动细致地刻画了所恋女性的优美形象。“横塘”在苏州盘门之南十余里。吴文英曾在此寓居，这里以倒叙方法，叙写当年的一个片断。他们在湖中乘舟穿过荷丛，观赏、戏弄着湖里的鸳鸯。她在晚霞中“笑折花归”，“花”指荷花。“绀纱低护”指红黑色的纱帐遮掩了灯光，室内的光线暗淡而柔和。“润玉瘦，冰轻倦浴，斜拖凤股盘云附”，形象地刻画出有似出水芙蓉的女性形态之美。“润玉”喻人：“瘦”是宋人以纤细为美的美感经验：“冰”指的应是冰肌玉骨。“凤股”为妇女首饰，即凤钗：“盘云”是说妇女发髻，盘绾犹如乌云。“银床”为井栏，庭园中井畔常栽梧桐，所以诗词中“井梧”、“井桐”之类更颇多见。桐叶飘坠的微细声响引起了他心中秋凉将至的感觉。
　　“死别已吞声，生别常恻恻。”诗要写梦，先言别；未言别，先说死，以死别衬托生别，极写李白流放绝域、久无音讯在诗人心中造成的苦痛。开头便如阴风骤起，吹来一片弥漫全诗的悲怆气氛。
　　“落月摇情满江树”，这结句的“摇情”──不绝如缕的思念之情，将月光之情，游子之情，诗人之情交织成一片，洒落在江树上，也洒落在读者心上，情韵袅袅，摇曳生姿，令人心醉神迷。
　　后两句写的是官宦贵族阶层尽情享乐的情景。夜已经很深了，院落里一片沉寂，他们却还在楼台里尽情地享受着歌舞和管乐，对于他们来说，这样的良辰美景更显得珍贵。作者的描写不无讽刺意味。
　　寺人披说服了晋文公，使得国家又避免了一场动乱。晋文公宽阔的胸怀和气魄，和齐桓公应属比肩，这是他们事业成功的必要条件。齐桓公也曾流亡国外，回国即位途中，被管仲箭射带钩，及至管仲被押解回来，桓公却听从了鲍叔牙的建议，拜其为相国，奠定了他称霸诸侯的人才基础。重耳即位时所面临的状况和齐桓公类似，百废待兴、政局动乱，而且他已经是六十三岁，能用的时间无多。但是磨难赋予了他智慧和经验，也为他拓展出了博大的容量。在国家和个人生死攸关的紧急时刻，正是这一切，给了他理智、机遇、灵感、对策和最后的胜利。晋文公开始听说勃鞮来，动怒但没有报复，只是劝其逃走——晋文公也是常人，有着人所共有的情感：“别呆在这里了，也许我一会儿越想越恨就杀了你”——胸襟的容量已见端倪，也正是这一表现，才使勃鞮放心了：重耳确是大贤！才讲出了一番大道理，才有了后面的故事，晋文公才能涉险无虞。勃鞮的归附，使得晋文公更加明确了，要振兴晋国，必须团结臣民安抚人心稳定政局。秦国的军队，可以帮他打下江山，可国家的治理和发展，则只能靠自己了。于是他借助秦穆公杀掉吕甥、郤芮后，立即颁发赦令：在献公、惠公、怀公时期直至此次叛乱中，晋国官员和其他人等，无论他是否吕郤二人的同党，对其任何作为一律不咎既往，都仍在原位供职。但是晋国上下还是人心惶惶。可想而知，重耳受尽迫害，在国外流亡十九年，国内的官员大多是反对派。